میوه های جنگلی شمال کشور

جنگل های شمال کشور موهبتی الهی ست که نعمتهای فراوانی در دل خود جای داده است. از آن جمله میوه های حنگلی هستند که طبیعت به رایگان هدیه میدهد و به لطف زحمات ساکنان سختکوش حاشیه جنگل به صورت خام یا فرآوری شده در اختیار ما قرار می گیرد. مهمترین میوه های جنگلی شمال کشور عبارتند از :

ازگیل وحشی یا کنس
زالزالک وحشی یا ولیک
خرمالوی وحشی یا اربا
گلابی وحشی یا تلکا
تمشک
سیب ترش
انار وحشی

در متن پیش رو سعی کردیم هر یک از میوه های جنگلی شمال کشور را معرفی،خواص هریک را بیان،نحوه مصرف و فرآوری آنها را ذکر نماییم:

ازگیل وحشی یا کندس

درختچه ای است خاردار و بومی ایران که در همه جنگل‌ های شمال ایران و در همه بلندی ‌های دامنه جنوبی البرز می روید.در سالهای اخیر گونه های باغی آن نیز خصوصاَ در گیلان پرورش داده میشود.این گیاه را در زبان گیلکی مناطق استان گیلان کونوس ( کنوس ) می گویند.میوه کندس علاوه بر مصرف خام به عنوان میوه ، بصورت شور و هم بصورت ترشی مصرف می شود. مردم شمال معمولاَ کونوس را در اوایل پاییز برداشت و در آب شور در ظروف شیشه ای نگهداری و در زمستان مصرف می کنند.برگ و میوه و دانه کندس برای مبتلایان به ترشی معده بسیار مفید است.

همچنین درد دهان و گلو را می توان با جوشانده برگ آن درمان کرد.برگ کندس بند آورنده خون هم هست و برای آبسه مناسب است، دانه آن هم حاوی اسید هیدرو سیاتیک است.چوب درخت کونوس هم بسیار متراکم و سخت می باشد و جنگل نشینان از آن به عنوان دسته داس،تبر،کلنگ،پتک، چکش و امثالهم استفاده می کردند.

زالزالک یا ولیک

دو نوع سیاه و سرخ دارد. ولیک حاوی اکسالیک اسید است و ساقه های جوان آن حاوی گلو کوید و عامل تلخ کننده آن کراتگین است. میوه آن حاوی سیتریک، کراتگوس اسید و روغن چرب و ضد گلوکز و فروکتوز است در هسته آن ماده آمیگرالین و امولین وجود دارد.ماده کراتگوس لاکتون که در هسته آن وجود دارد مفرح قلبی است.دم کرده گل ولیک و یا گرد گل خشک شده آن به مقدار حدود 10 گرم در روز برای رفع ضعف قلب و ورم آئورت و اختلالات عصبی بسیار مفید است.این میوه برای بانوان باردار کمتر توصیه می شود.قطره کراتاگوس که پائین آورنده فشار خون است و پودر اوئاکرات و انواع کپسول و قطره، داروهای صنعتی است که از میوه ولیک تهیه شده است.

خرمالوی وحشی

که در منطقه غرب مازندران بسیار فراوان هست و در ربان محلی به آن اربا یا اربه می گویند. عمده مصرف آن برای تولید دوشاب می باشد که اربادوشاب نام دارد و بسیار مقوی و خوشمزه می باشد. در مناطق مرکزی مازندران به خرمالوی وحشی خورمندی می گویند.
خرمالوی وحشی یا خورمندی از میوه های پاییزی است اواخر مهرماه برداشت می شود و میوه رسیده ی آن چون دارای مواد معدنی است، نقش موثری در سلامتی و تندرستی بدن دارند.

هرساله در زمان برداشت این میوه در مناطق روستایی گیلان جشنواره هایی با نام اربا دوشاب برگزار می گردد.برای کودکان نیز میوه ای مفید محسوب می شود و در رشد و نمو آنها موثر است.در ضمن خرمالو دارای کلسیم، آهن و پتاسیم است. اشتها آور و شستشو دهنده کلیه و کبد است.

گلابی وحشی یا تلکا

میوه ای ریز که از نظر ظاهری بسیار شبیه گلابی است،به صورت خودرو در جنگل های مناطق ییلاقی یافت می شود و میوه آن اوایل پاییز می رسد که به صورت خام مورد استفاده قرار می گیرد. مزه و ساختار تلکا کاملا شبیه گلابی است با این وجود که اندازه آن کوچکتر از گلابی است.